Noc po ciężkim dniu

 

x

W 1964 roku w galerii sztuki Corcoran w Waszyngtonie 66 letni pracownik ochrony na nocnej zmianie popełnia samobójstwo.

Jedynymi świadkami tego aktu są Młode dziewczęta grające w badmintona  oraz George Washington, obrazy ze zbiorów muzeum. Pierwszy namalowany przez Augusta Renoira, drugi autorstwa Gilberta Stuarta. 55 lat po tym tragicznym zdarzeniu w roku 2019 wspomniany pracownik ochrony zostaje w Polsce patronem Komendy Stołecznej Policji. Środa 8 lipca 1964 roku była kolejnym dniem upalnego lata, szczególnie uciążliwego w mieście. Tego dnia starszy człowiek z ogromnym bagażem osobistych doświadczeń i brakiem perspektyw postanowił przerwać linię swego życia. Przed wyjściem z domu zniszczył wszystkie swoje dokumenty, pokaźną kolekcję odznaczeń oraz broń osobistą: pistolet Colt wzór 1911. Czarnoskóra Ameryka świętowała wtedy podpisanie przez Lyndona Johnsona ustawy o swobodach obywatelskich Civil Rights Act, a fabryka Forda w Michigan rozpoczęła seryjną produkcję Forda Mustanga. W tym samym czasie fabryka w Zwickau w NRD zaprezentowała światu Trabanta 601. W Wielkiej Brytanii oczekiwano premiery Hard days night trzeciego albumu The Beatles, a w Polsce Władysława Gomułki popularność zdobywała piosenka Kasi Sobczyk O mnie się nie martw o miłosnych perypetiach dziewczyny, którą "Wojtek zaprosi na rurkę z kremem", a w kinach królowała komedia wojenna "Gdzie jest generał". Społeczeństwo żywiące się "aferą mięsną" odkurzało białoczerwone flagi przed zbliżającymi się radosnymi obchodami Narodowego Święta Odrodzenia Polski. Sponiewierany przez historię, przedwcześnie posiwiały pracownik muzeum, w którym czuł się jak bezwartościowy eksponat był nieco mniej optymistyczny. W nowej Polsce nie było miejsca dla takich jak On, a Ameryka nie stała się desygnatem słowa dom. Przyjechał do Waszyngtonu z Kanady cztery lata przed swoją tragiczną śmiercią. Skorzystał z zaproszenia młodszego o 17 lat brata, wówczas profesora Georgetown University. W USA otrzymał azyl polityczny i prawo stałego pobytu. W Kanadzie przebywał w Montrealu pracując jako lokaj u lokalnego milionera. Wcześniej próbował swoich sił jako rolnik na zakupionej przez brata farmie w New Glasgow. Do Kanady przybył w roku 1949 z Francji, gdzie od 1947 roku pełnił służbę w oddziałach wartowniczych. W roku 1946 wraz z żoną uciekł z Polski Ludowej, gdzie był poszukiwany przez UB  i NKWD. Przed ucieczką prowadził sklep drogeryjny w Łodzi. Wcześniej przebywał w Szydłowcu, ale tam również przestało być bezpiecznie. Od 1944 roku po powstaniu warszawskim ukrywał się u rodziny swojej żony lecz został zadenuncjowany przez życzliwego sąsiada, który go rozpoznał. Szydłowiec był mu znany, w latach dwudziestych kierował bowiem powiatową komendą policji w tym mieście. W powstaniu warszawskim uczestniczył jako sanitariusz, został dwukrotnie ranny. Przed wybuchem powstania działał w konspiracji. Był organizatorem i pierwszym Komendantem Głównym podziemnej policji: Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa i Straży Samorządowych, formacji policyjnych podległych Delegaturze Rządu na Kraj. W konspiracji używał pseudonimów „Bratkowski”, „Leon” i „Pilecki”. Do Warszawy powrócił w 1941 roku po prawie rocznym pobycie w obozie w Auschwitz. Otrzymał nr obozowy 6535. Został zwolniony dzięki zabiegom struktur konspiracyjnych i żony - przez konsulat szwedzki. 1940 w ramach prowadzonej przez Niemców akcji AB, wraz z 69 podległymi sobie oficerami policji dystryktu warszawskiego został aresztowany przez Gestapo i osadzony na Pawiaku. Do obozu koncentracyjnego Auschwitz pojechał pierwszym transportem. Wraz ze swym młodszym bratem używającym nazwiska Karski był współautorem pierwszego raportu dla Rządu RP na uchodźstwie pod tytułem „Zagadnienie żydowskie w Polsce pod okupacjami”. W 1939 po kapitulacji Warszawy został pierwszym komendantem Policji Polskiej Generalnego Gubernatorstwa. W kampanii wrześniowej z warszawskim garnizonem Policji Państwowej aktywnie uczestniczył w obronie stolicy. Przed wojną piastował funkcje komendanta Policji Państwowej w m. st. Warszawa oraz komendanta wojewódzkiego policji we Lwowie. Do swoich sukcesów mógł zaliczyć między innymi aresztowanie zabójców Tadeusza Hołówki oraz ministra spraw wewnętrznych Bronisława Piernackiego. Nadzorował także śledztwo w głośnej wówczas sprawie Gorgonowej i przyczynił się do schwytania "króla kasiarzy" Stanisława Cichockiego, znanego jako Szpicbródka. Postać ta stała się pierwowzorem Henryka Kwinto z filmu Vabank. Tym zasłużonym przedwojennym policjantem w randze podinspektora, podpułkownikiem w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego i nieco zapomnianym pracownikiem ochrony w galerii sztuki był Marian Kozielewski. Wychował się w wielodzietnej rodzinie. Był najstarszy z ośmiorga rodzeństwa. Miał sześciu braci, Edmunda, Józefa, Cypriana, Stefana, Bogusława i Jana oraz siostrę Laurę. Najmłodszym bratem był Jan Kozielewski znany jako Jan Karski. 

Mural Jan Karski Kto nie potępia ten przyzwala ul. Lubelska, Warszawa

Żona Mariana Jadwiga Kroll pochodziła ze spolonizowanej niemieckiej rodziny Krollów, była siostrą znanego w Szydłowcu kapitana Gustawa Krolla. Marian Kozielewski urodził się 6 września 1897 roku, gdyby był nieśmiertelny obchodziłby dzisiaj (6.09.2020r.) 123 rocznicę swoich urodzin.

Marian Kozielewski z żoną Jadwigą z domu Kroll

Rodzeństwo Kozielewskich. Od lewej brat Cyprian, siostra Laura, komisarz Marian Kozielewski - Nowogródek 1924 r.

Komisarz Marian Kozielewski z bratem Józefem – również policjantem.

Marian Kozielewski z żoną - Montreal 1959 r.

                                

Hard day's night - The Beatles

http://armiakrajowa.org.pl/tabliczki/403.html

"Wiadomości" nr 39 z 27 września 1964 roku. Tygodnik polonijny wydawany w Londynie

Kwartalnik Policyjny nr 1-2, 2019 r.

https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2337539,Marian-Kozielewski-%E2%80%93-brat-Jana-Karskiego-wspolautor-raportu-o-Holocauscie

https://poland.us/strona,25,32461,0,marian-kozielewski-patronem-warszawskiej-policji-jest-wystapienie-o-posmiertna-nominacje-generalska.html

https://studioopinii.pl/archiwa/197770

Related Items